Elastisite Modülü Nedir?

Elastisite modülü, malzemenin kuvvet altında elastik şekil değiştirmesinin ölçüsüdür. Tanımı gereği; birim kesit alanına sahip bir malzemede (genellikle 1 mm²), birim boyu bir kat arttırmak için (örneğin 1 metrelik teli 2 metre yapmak için) uygulanması gereken birim kuvveti gösterir. Kimi kaynaklarda Young modülü olarak da geçer. Bulk modülü, Shear (Kesme) modülü gibi malzemelerin mekanik özelliklerinden bir tanesidir.

Elastik deformasyondaki birim uzama ile normal gerilme (çekme ya da basma gerilmesi) arasındaki doğrusal ilişkinin bir sonucu olup, bir birim uzama başına gerilme olarak tanımlanır. Elastisite modülünün SI birimi Pascal (Pa)’dır. Örneğin, yapı çeliği için elastisite modülü E_çelik=2×10¹¹ N/m², alüminyum için E_alüminyum=7×10¹⁰ N/m²‘dir.

Birim uzama ile normal gerilme (çekme ya da basma gerilmesi) arasındaki doğrusal ilişki şöyle tanımlanabilir:

Elastisite Modülü Ne işe Yarar?

Elastisite modülünün bilinmesiyle, birim şekil değiştirmeleri ölçerek gerilmeleri hesaplayabiliriz. Basınç mukavemeti ile elastiste modülü arasında bazı ilişkiler vardır. Bu ilişkiler sayesinde malzemeye zarar vermeden malzemenin mukavemeti yaklaşık olarak tespit edilebilmektedir.

Gerilme-şekildeğiştirme (σ-ε) ilişkisini etkileyen bütün değişkenler elastisite modülünü de etkilemektedir. Örneğin bu değişkenlerden dolayı elastik ve doğrusal olmayan beton gibi bir malzemenin zamana bağlı birim şekil değiştirmesi, elastisite modülünü doğru ve kesin olarak tanımlanmasını olanaksızlaştırır. Bu sebeple bugün, bazı ülkelerde yürürlükte olan yönetmeliklerde elastisite modülü, beton basınç dayanımının bir fonksiyonu olarak gösterilmektedir.

İnşaat ruhsatları için başvurularda yeni dönem başladı

Kurum içi işleyişi hızlandırmak ve hizmet kalitesini artırmak amacıyla başlatılan dijitalleşme çalışmaları çerçevesinde, e-ruhsat uygulamasıyla, inşaat ruhsatı başvuruları yalnızca online mecradan yapılabilecek.

İnceleme ve analiz süreçleri dijitalleşiyor

Yeni uygulamayla ruhsat başvurularının inceleme ve analiz süreçleri dijitalleştirilerek; proje hazırlama, yapı denetim ve malik bilgilendirme aşamaları uçtan uça internet teknolojisiyle zamandan, iş gücünden ve kağıt tüketiminden tasarruf edilerek gerçekleştirilecek.

Özgün ve yenilikçi stratejiler geliştirilecek

Uygulamanın kullanımını güçlendirmek amacıyla; MIS, EBYS, dijital arşiv, e-imza, e-devlet, SMS ve mail platformlarıyla entegrasyonu sağlanacak.

Raporlama tekniği kullanılarak iş yükünü yönetme ve iş atama konularında özgün ve yenilikçi stratejiler geliştirilecek.

Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS)

“e-beton” olarak adlandırdığımız “Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS)” ya da “çipli beton” ile inşaat sahasında beton numunelerinin içine yerleştirilen özel çipler sayesinde, elektronik ortamda beton numunelerinin takibinin yapılmasını sağlamaktadır. Bu çipler yardımıyla numunenin ne zaman kırım testine tabi tutulacağından hangi laboratuvarda kalite kontrolü yapılacağına kadar olan süreçteki tüm bilgiler elektronik ortamda kayıt edilmektedir. (Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2019).

AVANTAJLARI

• Betonun kontrolünün daha sağlıklı ve emniyetli olarak yapılması hedeflendiği bu sistemde ülkemizin deprem bölgesi olmasına karşın daha güvenli yaşam alanları sunmaktadır.
• EBİS ile birlikte betonun; numunesini alma, numunelerin şantiye çıkışı ve kürleme süreçlerinin gözetim altında olması ve şantiye ve laboratuvar alanlarından beton kalitesini belirleyen hataların, kayıp ve kaçakların önüne geçilerek, güvenli bir numune alım aşaması oluşturulmaktadır.
• Bu sistem ile beton numunesi aldığımız yer, zaman ve beton kırım sonuç rapor verileri ile deneyle ilgilenen persolen ve beton numunesi alındığına dair tanık gösterilen teknik personel bilgilerinin elektronik ortamda tutulacağı, tüm ülke bazında, il, ilçe, laboratuvar veya yapı denetim sistemlerinde görülmektedir.

Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS)’nin Hedefi

• Tüm ülke dahilinde beton döküm işleminde, esas alınan standartlara uygun taze betondan numunenin alınması
• 16 saat – 72 saat zaman aralığında şantiye çıkışı yapıldığının kontrol edilm33esi
• Kürleme sürelerinin kontrolün yapılması
• Laboratuvar sahasında beton basınç dayanım denetimlerinin yapılması
• Test kırım sonuçlarının doğru bir şekilde raporlanması
• Dışarıdan gelebilecek engellerden koruyarak beton numunelerin takibini sağlamaktadır. (Kaya, 2018).

Çiplere Erişimi Sağlayan Kurum Ve Kuruluşlar

Çipli beton sistemi ile beton standartları esas alınarak, proje tespitine göre uygulamaya dair yapılmakta olan tüm işlemler Çevre ve Şehircilik Bakanlık kurumu tarafınca izlenme imkanı sağlayacaktır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Aselsan işbirliği ortaklığında gelişmekte olan sistemin, Yapı denetim sistemleri, Laboratuar kurumları ve Müteahhitlerin birbiriyle oluşturduğu ticari bağlantı sebebiyle su istimale uğrayabildiğinden dolayı denetim sisteminin EBİS yazılımı yürürlüğe geçti. Taze beton dökümünde alınacak taze beton numunelerinin içerisine Aselsan tarafınca belirlenen esaslara dair özel olarak hazırlanan beton çip etiketi konulur.

ÇİPLİ BETON NUMUNESİ ALMA VE RAPORLANMA

Beton dökümü belirlenen adreslere Yapı denetim sistemi kurulu tarafınca bir gün önceden sorumlu laboratuvara haber verilir. Alınan bütün beton numunelerinin içine etiket konulur. Yapıya ait bilgiler ve sahaya götürülüp şantiye alanına dökülen betona ait bütün bilgiler laboratuvar personelleri tarafından elektronik beton izleme sistemi uygulamasının mobil yazılım kısmına kaydedilir.

Çip yerleştirilen numunelerin inşaat sahasından ayrılması esnasında, denetim görevlileri tarafından el terminali ile okutularak elektronik beton izleme sisteminin mobil yazılım kısmı üzerinden şantiye çıkış işlemi sisteme kaydedilir.

Beton numuneleri toplama deposuna getirilen numuneler, kür havuzuna konulmadan önce el terminali ile elektronik beton izleme isteminin mobil yazılım kısmı üzerinden okutulur. Saha alanında sorumlu denetim elemanı tarafından elektronik beton izleme sisteminin mobil yazılım kısmı üzerinden beton dökümü ve numune alımı ile ilgili olarak süreçleri için onay işlemi verilir.

Beton numuneleri ile ilgili olarak beton kırım cihazı ile deney yapılıp deney raporu, elektronik beton izleme sisteminin mobil yazılım kısmı üzerinden sorumlu kullanıcı adı ve şifresi ile giriş yapılarak onay verilir.

RFID Etiketleri

RFID beton çip etiketleri, numuneleri tanımlama ve mikroçip sayesinde içine numune hakkında bilgiler kaydedilecek otomatik tanıma yöntemidir. Radyo Frekansı ile Tanımlama (RFID) etiketleri kullanılarak beton kalite kontrolü başarılı bir şekilde gerçekleştirilir.

İnşaat yapılarında kullanılan betonun belirlenen standartlara uygunluğu analiz etmeye dair tüm çalışmalar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın denetiminde gerçekleşmektedir. Ayrıca beton çiplerine erişim bakanlık onayı dışında müdahale yapılmamaktadır. Deneylerin gerçekleştirildiği cihazlara da sadece bakanlık onayı ile erişilebilmektedir. Beton çiplerin yerli üretimini ise Aselsannet kurumu tarafından yapılmaktadır.